Raporty IFJ PAN (IFJ PAN Reports)
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing by Author "Bielewski, Jarosław"
Results Per Page
Sort Options
Item Badanie tendencji zmian stężeń związków chlorowcowych typu CFCs w atmosferze Polski południowej(Institute of Nuclear Physics Polish Academy of Sciences, 2014) Bielewski, JarosławHalogenated compounds (chlorofluorocarbons-CFCs), both natural and industrial, so-called freons, currently exist as trace gases in the entire human environment. The CFCs cause ozone depletion in the stratosphere. Moreover CFCs and SF6 take part in intensification of the greenhouse effect. On account of international agreements, the measurements of CFCs and SF6 in air were started. Measurement “clean” stations were situated at places outside of urban areas influence and gathered on world program – AGAGE (Advanced Global Atmospheric Gases Experiment). One of these stations is Mace Head (Ireland, 53oN, 10oW), which participates in AGAGE since 1987 [Prinn R.G. et al., 2000] and in European InGOS (Integrated non-CO2 Greenhouse gas Observing System) program since 2011. Similar research is also conducted in Central Europe, in urban area of Krakow (Poland, 50oN, 19oE) since 1997 [Śliwka I., et al., 2010].Item Metody analityczne dla określania odporności systemów hydrogeologicznych na wpływ zanieczyszczeń antropogenicznych(Institute of Nuclear Physics Polish Academy of Sciences, 2012) Najman, Joanna; Mochalski, Paweł; Bielewski, Jarosław; Grabowska-Polanowska, Beata; Śliwka, IreneuszW pracy przedstawiona jest metoda oceny odporności systemów hydrologicznych na wpływy zanieczyszczeń antropogenicznych przy użyciu znaczników środowiskowych. Odporność systemów wód podziemnych na zanieczyszczenia antropogeniczne jest skorelowana z wiekiem wody, który można wyznaczyć metodami znaczników środowiskowych. W pracy opisano trzy układy pomiarowe do oznaczania stężeń gazów cieplarnianych: sześciofluorku siarki (SF6) i freonów F-11, F12 oraz gazów szlachetnych neonu (Ne), argonu (Ar) oraz helu (He). Pierwszy układ do pomiaru stężenia SF6 i freonów F-11 i F-12 składa się z chromatografu gazowego typu N504 zasilany jest gazem nośnym azotem o czystości 6,0. Wyposażony jest w dwie kolumny pakowane K1 i K2 pracujące w temperaturze 60oC z zastosowaniem systemu „back-flush” przełączania kolumn i w detektor wychwytu elektronów (ECD) produkcji IFJ PAN pracujący w temperaturze 300oC. Drugi układ do pomiaru stężenia gazów szlachetnych argonu i neonu, składa się z dwutorowego chromatografu gazowego typu Shimadzu. Wyposażony jest w dwie kolumny K4 i K5 pracujące w temperaturze 30oC i w detektory cieplnoprzewodnościowy (TCD) do analiz argonu i detektor helowy z wyładowaniem impulsowym (PDHID) do analiz neonu. Chromatograf ten zasilany jest gazem nośnym helem 6.0 w torze detektora PDHiD oraz w torze detektora TCD. Trzeci układ do pomiaru stężenia helu, składa się z chromatografu gazowego wyposażonego w detektor cieplnoprzewodnościowy TCD oraz trzy kolumny pakowane wypełnione sitem cząsteczkowym typu 5A i węglem aktywnym. Gazem nośnym w tym układzie jest argon 6.0. Poziomy wykrywalności LOD dla poszczególnych układów pomiarowych dla badanych związków wynoszą: 0,06 fmol/L dla SF6, 15 fmol/L dla F-11, 10 fmol/L dla F-12, 1,9·10-8 cm3STP/cm3 dla Ne, 3,1·10-6 cm3STP/cm3 dla Ar oraz 1,2·10-8cm3STP/gH2O dla He.Item Ocena odporności systemów hydrogeologicznych na zanieczyszczenia antropogeniczne na przykładzie wód podziemnych z rejonu Żarnowca(Institute of Nuclear Physics Polish Academy of Sciences, 2015) Najman, Joanna; Śliwka, Ireneusz; Bielewski, Jarosław; Różański, Kazimierz; Duliński, Marek; Bartyzel, Jakub; Kuc, Tadeusz; Gorczyca, Zbigniew; Kotowski, TomaszW pracy przedstawiono dwa zmodyfikowane chromatograficzne układy pomiarowe pozwalające na oznaczanie freonów F-11, F-12 i SF 6 oraz gazów szlachetnych Ne, Ar i He. Uzyskane po modyfikacji poziomy wykrywalności LOD dla poszczególnych związków dla próbek wody o objętości 2900 cm 3, wynoszą: 1,9∙10- 8 cm 3 STP/cm 3 dla Ne, 3,1∙10-6 cm 3 STP/cm 3 dla Ar, 14∙10-8 cm 3 STP/g H2O dla He w układzie bez wzbogacania próbki oraz 1,2∙10-8cm 3STP/g H2O dla He w układzie ze wzbogacaniem próbki oraz 0,06 fmol/L dla SF6, 15 fmol/L dla F-11, 10 fmol/L dla F-12. Opracowany układ oznaczania argonu i neonu w wodzie pozwala na określenie temperatury zasilania wód podziemnych i ilości „nadmiaru powietrza” w wodzie z niepewnościami wynoszącymi odpowiednio 1,2 ºC i 0,7cm 3/dm3 H2O. Opracowane układy chromatograficzne mogą być wykorzystane do określania wieku wód młodych, a metodą helową dla zasilania w okresach od holocenu do ostatniego interglacjału. Podczas realizacji prac Zakład Fizykochemii Ekosystemów wziął udział w projekcie badawczym zorganizowanym przez Université Paris-Sud i Université Rennes, Francja: Gdat 1 intercomparison exercice, którego celem było pobranie próbek wody ze studni głębinowych z okolicy Paryża (studnie Saint Lambert) i przetestowanie na nich opracowanych w IFJ PAN metod analitycznych pomiaru CFCs, SF6 i gazów szlachetnych w wodach podziemnych wraz z 15 laboratoriami z innych krajów. Po etapie testowania metody Zakład Fizykochemii Ekosystemów dokonano analizy wody z wytypowanych studni w rejonie Żarnowca (Sobieńczyce 1, Tyłowo, Lubocino, Karlikowo) na zawartość gazów szlachetnych helu, argonu i neonu oraz znaczników chlorowcowych SF6, CFC-12 i CFC-11 w oparciu o metodykę stosowaną w IFJ PAN. Pobieranie próbek wody przeprowadzono w kooperacji z zespołem z Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH.Zespół ten wykonał dodatkowe badania stężenia trytu i izotopów stabilnych w pobranych próbkach wody oraz znaczników chlorowcowych SF6, SF5CF3, CFC-12 oraz H-1301 nowo powstałą na AGH metodą analityczną.