Abstract:
W pracy przedstawiona jest metoda oceny odporności systemów hydrologicznych na wpływy zanieczyszczeń antropogenicznych przy użyciu znaczników środowiskowych. Odporność systemów wód podziemnych na zanieczyszczenia antropogeniczne jest skorelowana z wiekiem wody, który można wyznaczyć metodami znaczników środowiskowych. W pracy opisano trzy układy pomiarowe do oznaczania stężeń gazów cieplarnianych: sześciofluorku siarki (SF6) i freonów F-11, F12 oraz gazów szlachetnych neonu (Ne), argonu (Ar) oraz helu (He). Pierwszy układ do pomiaru stężenia SF6 i freonów F-11 i F-12 składa się z chromatografu gazowego typu N504 zasilany jest gazem nośnym azotem o czystości 6,0. Wyposażony jest w dwie kolumny pakowane K1 i K2 pracujące w temperaturze 60oC z zastosowaniem systemu „back-flush” przełączania kolumn i w detektor wychwytu elektronów (ECD) produkcji IFJ PAN pracujący w temperaturze 300oC. Drugi układ do pomiaru stężenia gazów szlachetnych argonu i neonu, składa się z dwutorowego chromatografu gazowego typu Shimadzu. Wyposażony jest w dwie kolumny K4 i K5 pracujące w temperaturze 30oC i w detektory cieplnoprzewodnościowy (TCD) do analiz argonu i detektor helowy z wyładowaniem impulsowym (PDHID) do analiz neonu. Chromatograf ten zasilany jest gazem nośnym helem 6.0 w torze detektora PDHiD oraz w torze detektora TCD. Trzeci układ do pomiaru stężenia helu, składa się z chromatografu gazowego wyposażonego w detektor cieplnoprzewodnościowy TCD oraz trzy kolumny pakowane wypełnione sitem cząsteczkowym typu 5A i węglem aktywnym. Gazem nośnym w tym układzie jest argon 6.0. Poziomy wykrywalności LOD dla poszczególnych układów pomiarowych dla badanych związków wynoszą: 0,06 fmol/L dla SF6, 15 fmol/L dla F-11, 10 fmol/L dla F-12, 1,9·10-8 cm3STP/cm3 dla Ne, 3,1·10-6 cm3STP/cm3 dla Ar oraz 1,2·10-8cm3STP/gH2O dla He.
