Browsing by Author "Ptak, Arkadiusz"
Results Per Page
Sort Options
Item Changes in mechanical properties of single cells in the oxygen and glucose deprivation (OGD) model(Institute of Nuclear Physics Polish Academy of Sciences, 2023) Zieliński, Tomasz; Lekka, Małgorzata; Pera, Joanna; Krok, Franciszek; Cybulska, Joanna; Ptak, ArkadiuszUdar mózgu jest jedną z głównych przyczyn zgonów u osób w wieku powyżej 40 lat. Pod względem etiologii wyróżnia się udar krwotoczny i niedokrwienny, ten drugi stanowi znaczną większość przypadków (około 90%). Przyczyną udaru niedokrwiennego jest zablokowanie światła naczynia krwionośnego (na przykład skrzepliną) prowadzące do zablokowania przepływu natlenowanej krwi przez tkankę. Obecnie w terapii udaru stosuje się leki rozpuszczające skrzeplinę (rekombinowany tkankowy aktywator plazminogenu) i przywracające przepływ krwi. Pomimo wielu badań klinicznych i setek potencjalnych leków, wciąż nie ma skutecznej terapii opartej na neuroprotekcji. Badanie zmian właściwości nanomechanicznych tkanki nerwowej oraz poszczególnych komórek może rzucić światło na mechanizmy zaangażowane w patologiczne zmiany zachodzące w komórkach podczas udaru i zrozumieć procesy molekularne, które za nimi stoją. Do oceny i wyjaśnienia zmian właściwości nanomechanicznych różnych modeli komórkowych zastosowano połączone techniki mikroskopii sił atomowych (AFM), mikroskopii konfokalnej i analizy aktywności metabolicznej. Pierwszy model oparty jest na modelu komórkowym SH-SY5Y ludzkiej neuroblastomy. Komórki poddano deprywacji tlenu i glukozy (OGD) przez 1, 3 i 12 godzin. Ich odpowiedź biomechaniczną badano bezpośrednio po ekspozycji na OGD i po 24-godzinnej reoksygenacji (24h RO). Uzyskane wyniki wykazały, że żywotność SH-SY5Y pozostała niezmieniona, ale równolegle aktywność metaboliczna komórek zmniejszała się wraz z czasem trwania OGD. Po 24h RO nie zaobserwowano powrotu do pełni aktywności metabolicznej. Komórki poddane OGD wykazywały wyższą deformowalność niż komórki kontrolne. Zwiększenie deformowalności komórek było silnie obecne w komórkach już po godzinnym OGD, a w warunkach 24h RO deformowalność komórek była na poziomie deformowalności komórek kontrolnych. Drugi model, oparty na mysich pierwotnych neuronach hipokampa, które były komórkami traktowanymi w warunkach OGD przez 1 i 3 godziny, wykazał znaczne zmniejszenie przeżywalności komórek podczas przedłużonej ekspozycji na OGD i reoksygenacji. Badania AFM, analogicznie do modelu SH-SY5Y, wykazały zwiększoną deformowalność komórek. Analiza za pomocą mikroskopu konfokalnego potwierdziła zaburzenia w organizacji sieci aktynowej oraz utratę integralności mikrotubul. Dodatkowo analiza mikroreologiczna potwierdziła zmiany we własnościach lepkich neuronów, korelujące z czasem trwania OGD. Zmiany właściwości nanomechanicznych obu modeli komórkowych przypisano przebudowie różnych składników cytoszkieletu. Zrozumienie przebudowy cytoszkieletu opierało się głównie na odpowiedzi cytoszkieletu aktynowego i jego regulacji przez białko związane z aktyną, kofilinę. W postaci aktywnej (nieufosforylowanej) kofilina odpowiada za przecięcie, zarodkowanie i rozgałęzienie cytoszkieletu aktynowego. Zastosowane modele w różny sposób reagują na warunki OGD. W komórkach SH-SY5Y za zmianę właściwości nanomechanicznych odpowiedzialny jest głównie spadek polimeryzacji aktyny. Aktywność kofiliny odgrywa rolę kompensacyjną w przedłużonej ekspozycji. W modelu neuronalnym aktywność kofiliny wzrasta, istnieje jednak wiele innych mechanizmów modulacji aktywności cytoszkieletu, w tym reorganizacja mikrotubul oraz wzrost objętości komórek (tzw. cell swelling). Przedstawione badanie pokazuje znaczenie nanomechaniki w badaniach nad procesami patologicznymi związanymi z niedokrwieniem, takimi jak udar.