Budzanowski, MaciejBeck, PeterLatocha, Marcin2019-06-112019-06-112018http://rifj.ifj.edu.pl/handle/item/283Głównym celem mojej pracy jest przedstawienie badań naukowych, opracowanie oraz wdrożenie semi-empirycznego modelu do oszacowania w czasie rzeczywistym dawek promieniowania kosmicznego na wysokościach cywilnego ruchu lotniczego na skutek galaktycznego promieniowania kosmicznego (galactic cosmic radiation - GCR) oraz spontanicznych wybuchów słonecznych (solar energetic particles - SEP), które dokonałem jako pracownik naukowy w Seibersdorf Labor GmbH (dawniej Austrian Research Center Seibersdorf) w Austrii. Wszystkie zaprezentowane wyniki zostały opublikowane w czasopismach, na konferencjach i warsztatach naukowych. W rozdziale pierwszym mojej pracy zamieszczam krótki wstęp do podstaw mikrodozymetrii jako jednej z metod stosowanych, również przeze mnie, w pomiarach promieniowania kosmicznego. W rodziale drugim zamieszczam zarys tematyki promieniowania kosmicznego starając się zaznaczyć podstawowe aspekty zagadnienia promieniowania kosmicznego ważne z punktu widzenia ninejszej pracy. W rozdziale następnym, trzecim, opisuję podsumowanie zastosowania tkankopodobnego licznika proporcjonalnego (TEPC) do pomiarów różnych pól promieniowania. Dokonałem kalibracji tego instrumentu oraz użyłem go w pomiarach laboratoryjnych pól promieniowania (np. CERF w CERN). W rozdziale czwartym opisuję kilka pomiarów promieniowania kosmicznego jakie dokonałem na pokładzie samolotu. W międzynarodowej kampanii pomiarowej CAATER (Co-ordinated Access to Aircraft for Transnational Environmental Research) do pomiarów użyłem licznika TEPC. Uczestniczyłem w przygotowaniach i projektowaniu kampanii, wykonałem i zanalizowałem własne pomiary. Wyniki podsumowałem, jako pierwszy autor, we wspólnej publikacji. Korzystając ze swojego doświadczenia informatycznego zaprojektowałem i opiekowałem się bazą danych dla wyników pomiarów promieniowania kosmicznego dokonanych na pokładach samolotów przez różne instytuty dla grupy roboczej EURADOS zajmującej się zagadnieniem ekspozycji personelu lotniczego na promieniowanie kosmiczne. Zebrane dane zostały opublikowane jako raport EURADOS oraz jako raport Komisji Europejskiej nt. ekspozycji personelu lotniczego na promieniowanie kosmiczne. Jako członek grupy zajmującej się ekspozycją personelu lotniczego na promieniowanie kosmiczne w Seibersdorf Laboratories, analizowałem niezwykle ciekawe pomiary dokonane przy użyciu TEPC podczas spontanicznych wybuchów na Słońcu w październiku i listopadzie 2003 roku – tak zwanych Halloween Storms. Pomiary te i analiza danych zostały opisane w publikacji, której byłem współautorem. W rozdziale piątym prezentuję badania nad dawkami promieniowania w atmosferze na skutek promieniowania kosmicznego, przy użyciu numerycznych symulacji komputerowych. Najpierw wykonałem symulacje galaktycznego promieniowania kosmicznego (GCR) w atmosferze. Następnie wykonałem i analizowałem symulacje komputerowe trzech różnych spontanicznych wybuchów słonecznych, które spowodowały tymczasowy wzrost poziomów promieniowania nie tylko w atmosferze, lecz także na Ziemi – tak zwane ground level enhancements (GLE). Wyniki tych badań zostały opublikowane w raporcie Seibersdorf Laboratories dla austriackiego rządowego Urzędu Ochrony Radiologicznej. Na podstawie doświadczenia zdobytego podczas wykonywania praktycznych pomiarów jak i symulacjach komputerowych, w rodziale szóstym, opisuję projekt semi-empirycznego modelu do oszacowania dawek promieniowania kosmicznego na pokładach samolotów. Model, który proponuję składa się z dwóch cześci. Pierwsza oszacowuje dawki tylko dla galaktycznej częsci promieniowania kosmicznego (GCR). Druga, oszacowuje dawki również dla spontanicznych wybuchów słonecznych (SEP). Pierwsza część modelu ma nazwę AVIDOS-FDS (AVIDOS Flight Dosimetry Service) i jest zintegrowana z akredytowanym serwisem dozymetrycznym prowadzonym przez Seibersdorf Laboratories dla personelu lotniczego. Serwis ten jest w pełni zgodny ze standardem EN ISO/IEC 17025 i jest oferowany przez Seibersdorf Laboratories dla swoich klientów. Druga część modelu ma nazwę AVIDOS 2.0 i jest internetowym serwisem Seibersdorf Laboratories zintegrowanym z portalem internetowym Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) – Space Weather Service Network (http://swe.ssa.esa.int/swe). Użytkownicy zarejestrowani na portalu pogody kosmicznej ESA mają dostęp do czterech różnych modułów AVIDOS 2.0. Program AVIDOS 2.0 na portalu ESA jest pierwszym w Europie darmowym i ogólnodostępnym programem komputerowym działąjącym w czasie rzeczywistym służącym do oszacowania dawek promieniowania pochodzących od galaktycznego promieniowania kosmicznego (GCR) i spontanicznych wybuchów słonecznych (SEP). W rozdziale siódmym podsumowuję zaprezentowaną pracę. W rozdziale ósmym przedstawiam perspektywy planowanych dalszych działań dotyczących zagadnienia ekspozycji personelu lotniczego na promieniowanie kosmiczne.The main goal of my work is to present scientific investigations, developments and justifications of a semi-empirical model for real-time radiation dose assessment at civil flight altitudes due to galactic cosmic radiation (GCR) and solar energetic particles (SEP) events, that I have carried out as scientific employee at the Seibersdorf Labor GmbH (former Austrian Research Center Seibersdorf) in Austria. All presented results have been published in journals, conferences and scientific workshops. In the chapter 1 of this work, I describe a brief introduction to the basics of microdosimetry as one of methods that is used, and which I used, in measurements of cosmic radiation. In chapter 2, I present short description of cosmic radiation with the aim to emphasize those aspects of this topic, which are important for the work that I present here. In the next chapter 3, I describe a summary of the usage of a tissue equivalent proportional counter (TEPC) for measurements in various radiation fields. I performed calibration of that instrument and practically used it to exercise measurements in laboratory radiation fields (e.g. CERF at CERN). In chapter 4, I am describing several cosmic radiation measurements carried out on-board aircraft. I used the TEPC dosimeter system in the international campaign CAATER (Co-ordinated Access to Aircraft for Transnational Environmental Research). I participated in the preparation and the design of the campaign, and I analyzed the measurements I have performed. I have summarized the results in a joint publication with me as the first author. Taking advantage of my experience in information technology, I designed and took care of a database for on-board measurements of cosmic radiation performed by various institutes for EURADOS working group on Aircraft Crew Dosimetry. The gathered data was published as a EURADOS report as well as a report on Aircraft Crew Dosimetry by the European Commission. Regarding on-board measurements during extraordinary solar conditions, as part of a team at Seibersdorf Laboratories, I analyzed TEPC data measured during the so-called Halloween Storms, a solar storm during October and November 2003. The measurements and data analysis have been published with me as a co-author. In chapter 5, I present investigations on radiation doses in atmosphere due to cosmic radiation using numerical simulations. First, I simulated radiation exposure in the atmosphere due to GCR. Further, I performed and analyzed numerical simulations of three different solar energetic particle events that led to temporary elevated radiation levels not only in the atmosphere but also on the Earth – so-called ground level enhancements (GLE). Results of these investigations are published in a report by the Seibersdorf Laboratories for the Austrian governmental office for radiological protection. Based on the experience that I got in practical measurements and numerical simulations, I describe in chapter 6 the design of a semi-empirical model for the assessment of radiation dose due to cosmic radiation at civil flight altitudes. Model that I propose consists of two parts. The first part models radiation doses only due to galactic cosmic radiation (GCR). Second, also for additional doses due to SEP. The first part is called AVIDOS-FDS (AVIDOS Flight Dosimetry Service), and is integrated with the accredited flight-dosimetry-service of Seibersdorf Laboratories. The flight-dosimetry-service is fully compliant with EN ISO/IEC 17025 standard and is offered to Seibersdorf Laboratories’ customers. The second part is called AVIDOS 2.0 and is used by Seibersdorf Laboratories as its service federated with Space Weather Service Network – an internet portal of the European Space Agency, ESA (http://swe.ssa.esa.int/swe). Users registered at ESA Space Weather portal, can access four different user-modes of AVIDOS 2.0. AVIDOS 2.0 at ESA’s portal is the first Europe-wide publicly available software for real-time radiation dose assessment at civil flight altitudes due to galactic cosmic radiation (GCR) and solar energetic particle (SEP) events. In chapter 7, I summarize the presented work. In chapter 8, I give an outlook on planned further activities in the field of aircrew dosimetry.engAttribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 MiędzynarodowedoctoralThesis