Zastosowanie metody PIXE do badań procesów akumulacji i przemian związków chemicznych w osadach Zbiornika Dobczyńskiego

Abstract

Badania fizykochemiczne mechanizmów akumulacji i procesów przemian toksycznych składników nieorganicznych, organicznych oraz radionuklidów w osadach Dobczyckiego Zbiornika wody pitnej dla miasta Krakowa pozwalają na znaczne poszerzenie możliwości oceny jakości wody w Zbiorniku, ustalenie przyczyn ewentualnych zagrożeń dla środowiska i opracowanie prognoz długoterminowych dotyczących stanu Zbiornika jako ekosystemu. W tym celu zastosowano metodę protonowej fluorescenecji rentgenowskiej – PIXE (Proton Incuded X-ray Emission) pozwalającą na wielopierwiastkową analizę składu. Materiałem badawczym były próbki osadów dennych pobranych z basenu myślenickiego, dobczyckiego i okolic zapory. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono występowanie tendencji wzrostu stężenia Al, K, V, Ti, Mn, Fe, Co, Cu i Zn natomiast dla Cl, Ca, Cr, Se i Pb. Występowanie tendencji spadku stężenia wraz z pierwotnym nurtem rzeki Raby. Istotne zmiany stężeń zaobserwowano również dla osadów położonych w poprzek nurtu.